[-23-] Franconis de Colonia

Ars cantus mensurabilis

Prologus

Cum de plana musica quidam philosophi sufficienter tractaverint, ipsamque nobis
tam theorice quam practice efficaciter illucidaverint, theorice praecipue
Boetius, practice vero Guido monachus, et maxime de tropis ecclesiasticis
beatus Gregorius, idcirco nos de mensurabili musica, quam ipsa plana praecedit
tanquam principalis subalternam, ad preces quorundam magnatum tractare
proponentes, non pervertendo ordinem ipsam planam perfectissime a praedictis
philosophis supponimus propalatam.

単旋律音楽 musica plana については、哲学者たちが十分に研究し、われわれに、理論的にも実践的にも(理論的には特に Boetius 、実践的には修道士 Guido そしてとりわけ教会のトロープスに関しては聖 Gregoriusが)十分に明確にしているので、われわれは、主位のものが従位のものに先行するように単旋律音楽がそれに先行する計量音楽 musica mensulabilis について、何人かの偉大な人々が論考することを提案している要請にしたがい、扱う。また、順序が逆転させられるだろうということはなく、われわれは、単旋律音楽は前述の哲学者たちによって完璧に明らかにされているものとみなしている。


Nec dicat aliquis nos hoc opus propter arrogantiam, vel forte propter
propriam tantum commoditatem incepisse, sed vere propter evidentem necessitatem
et auditorum facillimam apprehensionem necnon et omnium notatorum ipsius
mensurabilis musicae perfectissimam instructionem.

傲慢のために、あるいはたまたま自分個人の便宜のために、われわれはこの仕事を始めたとは誰も言わない。しかし、真に明白な必要性のため、そして、聴衆の理解を容易にするため、さらに、すべての計量音楽の記述者の完璧な教育のため、である。

Quoniam cum videremus multos tam novos quam antiquos in artibus suis de
mensurabili musica multa bona dicere, et e contrario in multis et maxime in
accidentibus ipsius scientiae deficere et errare, opinioni eorum fore
existimavimus succurendum, Ne forte propter defectum et errorem praedictorum
scientia dicta detrimentum pateretur, proponimus igitur ipsam mensurabilem
musicam sub compendio declarare; bene dictaque aliorum non recusabimus
interponere, erroresque destruere et fugare; et si quid novi a nobis inventum
fuerit, bonis rationibus sustinere et probare.

昔も今も多くのものが彼らの著述のなかで計量音楽について多くの良いことを言っており、しかし反面、多くの点で、とりわけ知識の細部において、不十分であったり誤ったりするのを、われわれは見ているので、(われわれは)彼らの意見が補完されるべきものと考えた。

ひょっとして前述の欠点と誤謬のために、主張された知識が損傷を受けないように、
それゆえ、計量音楽について概論の形で提出しようと思う。

われわれは他の人々によってうまく言われたことどもを差し挟むことをこばまないし、
誤りを否定ししりぞけることもこばまない。

もし、われわれによって新しいものが何か発見されたならば、
良き分別によって、支持し証明しようと思う。

(According to Gerbert)
Quoniam cum videremus multos tam novos quam antiquos in artibus suis de mensurabili musica multa bona dicere, et e contrario in multis et maxime in accidentibus ipsius scientiae deficere et errare, opinioni eorum fore existimavimus succurendum: ne forte propter defectum et errorem praedictorum scientia dicta detrimentum pateretur. Proponimus igitur ipsam mensurabilem musicam sub compendio declarare; bene dictaque aliorum non recusabimus interponere, erroresque destruere et fugare; et si quid novi a nobis inventum fuerit, bonis rationibus sustinere et probare.


[-23-] Franconis de Colonia

Ars cantus mensurabilis

Prologus

Cum de plana musica quidam philosophi sufficienter tractaverint, ipsamque nobis
tam theorice quam practice efficaciter illucidaverint, theorice praecipue
Boetius, practice vero Guido monachus, et maxime de tropis ecclesiasticis
beatus Gregorius, idcirco nos de mensurabili musica, quam ipsa plana praecedit
tanquam principalis subalternam, ad preces quorundam magnatum tractare
proponentes, non pervertendo ordinem ipsam planam perfectissime a praedictis
philosophis supponimus propalatam.

tractav.erint V 1 1 PERF ACTIVE SUB 3 P
tracto, tractare, tractavi, tractatus V
draw, haul, pull, drag about; handle, manage, treat, discuss;
cum+接続法

ips.am PRON 6 2 ACC S F

efficaciter ADV POS
efficaciter, efficacius, efficacissime ADV
effectually; to good effect; so as to take effect in law;

illucideverint??
lucidus -a -um [shining , bright; clear, lucid]; adv. lucide.

illucidev.erint V 1 1 PERF ACTIVE SUB 3 P
illucido

idcirco ADV POS
on that account; therefore;

tanquam CONJ
as, just as, just as if; as it were, so to speak; as much as; so as;

principal.is ADJ 3 2 NOM S C POS
principalis, principalis, principale ADJ
chief, principal;

subalternam = sub+alternam =subaltern
sub- = under before
altern.am ADJ 1 1 ACC S F POS
alternus, alterna, alternum ADJ
alternate, one after the/every other, by turns, successive; mutual; reciprocal

tanquam CONJ
as, just as, just as if; as it were, so to speak; as much as; so as;

prec.es N 3 1 ACC P F
prex, precis N F
prayer, request;

magnat.um N 3 1 GEN P M
magnas, magnatis N M Late
great man; important person; magnate; vassal (Z); tenant-in-chief; baron;

propon.entes VPAR 3 1 ACC P C PRES ACTIVE PPL
propono, proponere, proposui, propositus V
display; propose; relate; put or place forward;

pervert.endo VPAR 3 1 ABL S M,N FUT PASSIVE PPL Late
perverto, pervertere, perverti, perversus V
overthrow; subvert; destroy, ruin, corrupt;

suppon.imus V 3 1 PRES ACTIVE IND 1 P
suppono, supponere, supposui, suppositus V
place under; substitute; suppose;

propalat.am VPAR 1 1 ACC S F PERF PASSIVE PPL
propalo, propalare, -, propalatus V
stake out (like a plant); make visible/manifest;

Cum de plana musica quidam philosophi sufficienter tractaverint, ipsamque nobis
tam theorice quam practice efficaciter illucidaverint, theorice praecipue
Boetius, practice vero Guido monachus, et maxime de tropis ecclesiasticis
beatus Gregorius, idcirco nos de mensurabili musica, quam ipsa plana praecedit
tanquam principalis subalternam, ad preces quorundam magnatum tractare
proponentes, non pervertendo ordinem ipsam planam perfectissime a praedictis
philosophis supponimus propalatam.


Since the philosophers have treated sufficiently about th plain songs, and have effectively explained to us theoretically as well as practically , theoretically particulary Boethius, pracyically Giudo Monacus, and especially about ecclesiatiscal tropus St. Gregorius, therefore we (treat) about measurable music, that plain song preceed, as principals preceed subaltern, according to great men's request proposing to treat, and the order being not destroyed, we suppose the plain songs have been manifested most perfectly by philosophers mentioned above.


単旋律音楽 musica plana については、哲学者たちが十分に研究し、われわれに、理論的にも実践的にも(理論的には特に Boetius 、実践的には修道士 Guido そしてとりわけ教会のトロープスに関しては聖 Gregoriusが)十分に明確にしているので、われわれは、主位のものが従位のものに先行するように単旋律音楽がそれに先行する計量音楽 musica mensulabilis について、何人かの偉大な人々が論考することを提案している要請にしたがい、扱う。また、順序が逆転させられるだろうということはなく、われわれは、単旋律音楽は前述の哲学者たちによって完璧に明らかにされているものとみなしている。



Nec dicat aliquis nos hoc opus propter arrogantiam, vel forte propter propriam tantum commoditatem incepisse, sed vere propter evidentem necessitatem et auditorum facillimam apprehensionem necnon et omnium notatorum ipsius mensurabilis musicae perfectissimam instructionem.

Nec dicat aliquis = no one say

propter PREP ACC
near; on account of; by means of; because of;

arroganti.am N 1 1 ACC S F
arrogantia, arrogantiae N F
insolence, arrogance, conceit, haughtiness; presumption;

forte ADV POS
by chance; perhaps, perchance; as luck would have it;

propri.am ADJ 1 1 ACC S F POS
proprius, propria, proprium ADJ
own, very own; individual; special, particular, characteristic;

commoditat.em N 3 1 ACC S F
commoditas, commoditatis N F
timeliness; fitness, aptness; convenience; advantage, utility; complaisance;
due measure, just proportion; suitable (oratorical expression); symmetry;

incep.isse V 3 1 PERF ACTIVE INF 0 X
incipio, incipere, incepi, inceptus V
begin; start, undertake;

auditor.um N 3 1 GEN P M
auditor, auditoris N M
listener, hearer; disciple (w/GEN), pupil, student;

facilli.mam ADJ 3 2 ACC S F SUPER
facilis, facile, facilior -or -us, facillimus -a -um ADJ
easy, easy to do, without difficulty, ready, quick, good natured, courteous;

apprehension.em N 3 1 ACC S F
apprehensio, apprehensionis N F Late uncommon
seizing upon, laying hold of; (philosophical) apprehension, understanding;

necnon ADV POS
nor; and not, not, neither, not even; and also, and indeed;

notatorum = notator?

傲慢のために、あるいはたまたま自分個人の便宜のために、われわれがこの仕事を始めたとは誰も言わない。しかし、真に明白な必要性のため、そして、聴衆の理解を容易にするため、さらに、計量音楽のすべての記述者の完璧な教育のため、である。



Quoniam cum videremus multos tam novos quam antiquos in artibus suis de mensurabili musica multa bona dicere,

Quoniam = because
cum + 接続法

vid.eremus V 2 1 IMPF ACTIVE SUB 1 P
video, videre, vidi, visus V
see, look at; consider; (pass.) => seem, seem good, appear, be seen;

nov.os ADJ 1 1 ACC P M POS
antiqu.os N 2 1 ACC P M
不定法の主語は対格

art.ibus N 3 3 ABL P F
ars, artis N F
skill/craft/art; trick, wile; science, knowledge; method, way; character (pl.)

mult.a ADJ 1 1 ACC P N POS
bon.a ADJ 1 1 ACC P N POS

昔も今も多くのものが彼らの著述のなかで計量音楽について多くの良いことを言っているのを見てきたので



et e contrario in multis et maxime in accidentibus ipsius scientiae deficere et errare,

accident.ibus N 3 4 ABL P N
accidens, accidentis N N
accidental happening, chance event, contingency; accident, circumstance;

scientiae GEN

defic.ere V 3 1 PRES ACTIVE INF 0 X
deficio, deficere, defeci, defectus V INTRANS
fail/falter; run short/out; grow weak/faint; come to end; revolt/rebel, defect
pass away; become extinct, die/fade out; subside/sink; suffer eclipse, wane;
deficio, deficere, defeci, defectus V TRANS
fail, disappoint, let down; leave without a sufficiency; cease to be available
(PASS) be left without/wanting, lack; have shortcomings; come to nothing (lega

反面、多くの点で、とりわけ知識の細部?accidentibusにおいて、事実に反していたり誤ったりするのを、見てきたので、



opinioni eorum fore existimavimus succurendum,

opinioni
opinion.i N 3 1 DAT S F Late
opinio, opinionis N F
belief idea, opinion; rumour (Plater);

.fore V 5 1 FUT ACTIVE INF 0 X
sum, esse, fui, futurus V

existimav.imus V 1 1 PERF ACTIVE IND 1 P
existimo, existimare, existimavi, existimatus V
value; think, suppose; estimate; judge;

succurr.endum VPAR 3 1 NOM S N FUT PASSIVE PPL Late
succurr.endum VPAR 3 1 ACC S M FUT PASSIVE PPL Late
succurr.endum VPAR 3 1 ACC S N FUT PASSIVE PPL Late
succurro, succurrere, succurri, succursus V
run to the aid of, help;
PPL+est V 3 1 PRES PASSIVE IND 3 S
FUT PASSIVE PPL + verb TO_BE => PASSIVE Periphrastic - should/ought/had to


(we) have thought (for) their opinions will be helped
(われわれは)彼らの意見が補完されるべきものと考えた。



Ne forte propter defectum et errorem praedictorum
scientia dicta detrimentum pateretur,

scienti.a N 1 1 NOM S F
dicta VPAR,3,1,ABL,S,F,PERF,PASSIVE,PPL

detriment.um N 2 2 ACC S N
detrimentum, detrimenti N N
detriment; loss, damage; defeat;

pat.eretur V 3 1 IMPF SUB 3 S
patior, pati, passus sum V DEP
suffer; allow; undergo, endure; permit;

"scientia" suffered detriment (損害,損失,損傷) which have been aserted.

前述の欠点と誤謬のために、はからずも述べられた知識が損傷を受けないように、



proponimus igitur ipsam mensurabilem musicam sub compendio declarare;

propon.imus V 3 1 PRES ACTIVE IND 1 P
propono, proponere, proposui, propositus V
display; propose; relate; put or place forward;

sub PREP ABL
under, beneath, behind, at the foot of (rest); within; during, about (time);

compendi.o N 2 4 ABL S N
compendium, compendi(i) N N
gain, profit; sparing/saving; abridgement, compendium 解説,概論,概説,要約,摘要.; shorthand; a short cut;

declar.are V 1 1 PRES ACTIVE INF 0 X
declaro, declarare, declaravi, declaratus V TRANS
declare/announce/make known; indicate, reveal, testify, show/prove; mean (word

それゆえ、計量音楽を概論の形で公表することを決心する。



bene dictaque aliorum non recusabimus interponere, erroresque destruere et fugare;

ali.orum ADJ 1 5 GEN P M POS
dict.a N 2 2 ACC P N
dict.a VPAR 3 1 ACC P N PERF PASSIVE PPL

recus.abimus V 1 1 FUT ACTIVE IND 1 P
recuso, recusare, recusavi, recusatus V
reject, refuse, refuse to; object; decline;

interpon.ere V 3 1 PRES ACTIVE INF 0 X
interpono, interponere, interposui, interpositus V
insert, introduce; admit; allege; interpose; (interponere se = to intervene);

error.es N 3 1 ACC P M

destru.ere V 3 1 PRES ACTIVE INF 0 X
destruo, destruere, destruxi, destructus V
pull down; destroy, ruin;

fug.are V 1 1 PRES ACTIVE INF 0 X
fugo, fugare, fugavi, fugatus V
put to flight, rout; chase away; drive into exile;

we will not refuse to insert good words of others
those which have been said well by others

われわれは他の人々によってうまく言われたことどもを差し挟むことをこばまないし、
誤りを否定ししりぞけることもこばまない。



et si quid novi a nobis inventum fuerit,

qu.id PRON 1 0 NOM S N
nov.i ADJ 1 1 GEN S M POS
nov.i ADJ 1 1 GEN S N POS
nov.i ADJ 1 1 NOM P M POS
novus, nova -um, novior -or -us, novissimus -a -um ADJ

invent.um VPAR 3 4 NOM S N PERF PASSIVE PPL
PPL+fuerit V 4 1 X PASSIVE IND 3 S
PERF PASSIVE PPL + verb TO_BE => PASSIVE perfect system
invenio, invenire, inveni, inventus V
come upon; discover, find; invent, contrive; reach, manage to get;

fu.erit V 5 1 PERF ACTIVE SUB 3 S
sum, esse, fui, futurus V
to be, exist; also used to form verb perfect passive tenses with NOM PERF PPL

また、もし、われわれによって新しいものが何か発見されたならば、



bonis rationibus sustinere et probare.

bon.is ADJ 1 1 ABL P X POS
ration.ibus N 3 1 ABL P F
ratio, rationis N F
account, reckoning; plan; prudence; method; reasoning; rule; regard;

sustin.ere V 2 1 PRES ACTIVE INF 0 X
sustineo, sustinere, sustinui, sustentus V
support; check; put off; put up with; sustain; hold back;

prob.are V 1 1 PRES ACTIVE INF 0 X
probo, probare, probavi, probatus V TRANS
approve (of), esteem/commend/recommend/certify; give assent/approval/sanction;
let; show to be real/true; examine/test/try/prove/demonstrate; get accepted;

良き分別によって、支持し証明することを(決心する。)






Prologus

Cum de plana musica quidam philosophi sufficienter tractaverint, ipsamque nobis
tam theorice quam practice efficaciter illucidaverint, theorice praecipue
Boetius, practice vero Guido monachus, et maxime de tropis ecclesiasticis
beatus Gregorius, idcirco nos de mensurabili musica, quam ipsa plana praecedit
tanquam principalis subalternam, ad preces quorundam magnatum tractare
proponentes, non pervertendo ordinem ipsam planam perfectissime a praedictis
philosophis supponimus propalatam.

musica plana については、哲学者たちが十分に研究し、われわれに、理論的にも実践的にも(理論的には特に Boetius 、実践的には修道士 Guido そしてとりわけ教会のトロープスに関しては聖 Gregoriusが)十分に明確にしている今や、われわれは、主位のものが従位のものに先行するように musica plana がそれに先行する musica mensulabilis について、何人かの偉大な人々が論考することを提案している要請にしたがい、順序を逆転させることなく、musica plana は前述の哲学者たちによって完璧に明かにされているが、扱いたいと思う。

[-24-] Nec dicat aliquis nos hoc opus propter arrogantiam, vel forte propter
propriam tantum commoditatem incepisse, sed vere propter evidentem necessitatem
et auditorum facillimam apprehensionem necnon et omnium notatorum ipsius
mensurabilis musicae perfectissimam instructionem.

傲慢のために、あるいはたまたま自分個人の便宜のために、われわれはこの仕事を始めたとは誰も言わない。しかし、真に明白な必要性のため、そして、聴衆の理解を容易にするため、さらに、すべての計量音楽の記述者の完璧な教育のため、である。

Quoniam cum videremus multos tam novos quam antiquos in artibus suis de
mensurabili musica multa bona dicere, et e contrario in multis et maxime in
accidentibus ipsius scientiae deficere et errare, opinioni eorum fore
existimavimus succurendum, Ne forte propter defectum et errorem praedictorum
scientia dicta detrimentum pateretur, proponimus igitur ipsam mensurabilem
musicam sub compendio declarare; bene dictaque aliorum non recusabimus
interponere, erroresque destruere et fugare; et si quid novi a nobis inventum
fuerit, bonis rationibus sustinere et probare.

昔も今も多くのものが彼らの著述のなかで計量音楽について多くの良いことを言っており、しかし反面、多くの点で、とりわけ知識の細部において、不十分であったり誤ったりするのを、われわれは見ているので、(われわれは)彼らの意見が補完されるべきものと考えた。

ひょっとして前述の欠点と誤謬のために、主張された知識が損傷を受けないように、
それゆえ、計量音楽について概論の形で提出しようと思う。

われわれは他の人々によってうまく言われたことどもを差し挟むことをこばまないし、
誤りを否定ししりぞけることもこばまない。

もし、われわれによって新しいものが何か発見されたならば、
良き分別によって、支持し証明しようと思う。















[目次], [Home]