De ordinatione figurarum adinvicem.

Capitulum 5

Simplicium autem valoris cognitio ex ordinatione quam habent adinvicem declaratur. Ordinatio vero earum sic accipitur: aut enim longam sequitur longa, aut brevis; et nota hoc idem esse iudicium de brevibus et semibrevibus. Si autem longam longa sequatur, tunc prima longa sub uno accentu tribus temporibus mensuratur et perfecta longa nuncupatur, sive sit figura vel pausa, ut hic:

[CSM18:31; text: In Bethleem] [FRAACM 01GF]

Si vero longam sequatur brevis, hoc est multipliciter, quoniam sola vel
plures. Si sola, tunc longa est duorum temporum et dicitur imperfecta, ut hic:

[CSM18:32,1; text: Virgo viget melius] [FRAACM 01GF].

Nisi inter illas duas, scilicet longam et brevem, ponatur quidam tractulus qui
signum perfectionis dicitur, qui etiam alio nomine divisio modi appellatur; et
tunc longa prima perfecta est, et brevis imperficit sequentem longam, ut hic:

[CSM18:32,2; text: Superans omnia] [FRAACM 01GF].

Si autem plures, hoc est multipliciter: aut duae, aut tres, aut quatuor, aut quinque, aut plures quam quinque. Si duae tantum, ut hic:

[CSM18:33,1; text: Eximie pater egregie] [FRAACM 01GF],

tunc longa est perfecta, nisi eam sola brevis praecedat, ut hic:

[CSM18:33,2; text: Ave, virgo regia] [FRAACM 01GF]

Duarum autem brevium prima recta, secunda vero altera brevis appellatur.
Recta brevis est quae unum solum tempus continet; altera autem brevis similis
est longae imperfectae in valore, differens tamen in figuratione. Nam utraque
sub diversa figuratione duobus temporibus mensuratur. Unum tempus appellatur
illud quod est minimum in plenitudine vocis. Si vero inter praedictas duas breves ille tractus qui divisio modi dicitur apponatur, ut hic:

[CSM18:34; text: Dari, tradi, capi, flagellari] [FRAACM 01GF]

tunc longa prima est imperfecta et etiam secunda; brevium autem ipsarum quaelibet erit recta: hoc tamen rarissime invenitur.

Si tres breves tantum inter duas longas accipiantur, ut hic:

[CSM18:35; text: Cruci corpus adap[tari]] [FRAACM 01GF]

idem quod prius habetur, nisi quod illa quae primo altera brevis dicebatur, hic in duas rectas breves separatur. Sed si inter primam brevem et duas sequentes divisio modi apponatur, ut hic:

[CSM18:36,1; text: Manus, pedes perforari] [FRAACM 01GF]

tunc prima longa a prima brevi imperficitur; secundarum brevium sequentium
prima fit recta, ultima vero alteratur. Et nota quod tria tempora, tam uno
accentu quam diversis prolata, unam perfectionem constituunt.

Si plures quam tres, ut hic:

[CSM18:36,2; text: Dex maudie qui par [envie]] [FRAACM 01GF],

tunc prima semper est imperfecta, nisi ei signum perfectionis addatur, ut hic:

[CSM18:37,1; text: Gratissimum pro reatu [nostro]] [FRAACM 01GF].

Sequentium autem brevium quaelibet est recta, si in computando in ternario numero, quo constituitur perfectio, inveniatur. Sed si duae tantum in fine remaneant, tunc ultima earum altera brevis dicitur, ut hic:

[CSM18:37,2; text: Aceto felle potari] [FRAACM 01GF].

[-38-] Si vero sola, erit recta, et ultimam longam imperfectam reddit, ut hic:

[CSM18:38,1; text: Virginum reorumque conso[latio]] [FRAACM 02GF].

De semibrevibus autem et brevibus idem est iudicium in regulis prius dictis.
Sed nota semibrevium plures quam tres pro recta brevi non posse accipi, quarum
quaelibet minor semibrevis dicitur, eo quod minima pars est ipsius rectae
brevis, ut hic:

[CSM18:38,2; text: Mentibus vocibus] [FRAACM 02GF]

[-39-] nec minus quam duas, quarum prima minor, secunda maior semibrevis
appellatur. Secunda maior pro tanto dicitur, quia duas minores in se includit,
ut hic:

[CSM18:39,1; text: Sanguine lavat [stole gemine]] [FRAACM 02GF]

Sed si immediate duae semibreves, pro recta brevi positae, tres sequuntur, vel e converso ut hic:

[CSM18:39,2; text: Quid plura cedit natura] [FRAACM 02GF]

tunc divisio modi inter tres et duas, vel e converso, est ponenda, ut in praedicto exemplo apparet.

[-40-] Pro altera autem brevi minus quam quatuor semibreves accipi non possunt,
ut hic:

[CSM18:40,1; text: Gaude, virgo mater Christi] [FRAACM 02GF],

nec plures quam sex, ut hic:

[CSM18:40,2; text: Ave, Maria gratia ple[n]a] [FRAACM 02GF]

eo quod altera brevis in se duas rectas includit; per quod patet quorundam
mendacium, qui quandoque tres semibreves pro altera brevi ponunt, aliquando
vero duas.



De ordinatione figurarum adinvicem.

ordinatione N 3 ABL S F
ordinatio,-onis
秩序

フィグラの相互の並び方について

Capitulum 5



Simplicium autem valoris cognitio ex ordinatione quam habent adinvicem
declaratur.

単独の音符の音価は相互の並び方によって明示される。



Ordinatio vero earum sic accipitur: aut enim longam sequitur longa, aut brevis; et nota hoc idem esse iudicium de brevibus et semibrevibus.

not.a V 1 1 PRES ACTIVE IMP 2 S
noto, notare, notavi, notatus V
observe; record; brand; write, inscribe;

実に、それらの並び方は、以下のように把握される:ロンガに、ロンガが続くかブレヴィスが続くかというふうに。また、同様にこれはブレヴィスとセミブレヴィスについての判定でもあることに注意せよ。



Si autem longam longa sequatur, tunc prima longa sub uno accentu tribus temporibus mensuratur et perfecta longa nuncupatur, sive sit figura vel pausa, ut hic:

[CSM18:31; text: In Bethleem] [FRAACM 01GF]

accent.u N 4 1 ABL S M
accentus, accentus N M
accent, intonation, accentuation, intensity, tone; signal, blast;

tr.ibus NUM 1 3 ABL P X CARD
tempor.ibus N 3 2 ABL P N

nuncup.atur V 1 1 PRES PASSIVE IND 3 S
nuncupo, nuncupare, nuncupavi, nuncupatus V
call, name; express;

sive CONJ
or if; or; sive ... sive => whether ... or;

s.it V 5 1 PRES ACTIVE SUB 3 S
sum, esse, fui, futurus V
to be, exist; also used to form verb perfect passive tenses with NOM PERF PPL

もし、ロンガの後にロンガが続いたら、第一のロンガは三つのテンプスで一つの音調として計量され、完全ロンガと呼ばれる。それはフィグラ(音符)であっても休止(休符)であってもよい。このように:



Si vero longam sequatur brevis, hoc est multipliciter, quoniam sola vel plures. Si sola, tunc longa est duorum temporum et dicitur imperfecta, ut hic:

[CSM18:32,1; text: Virgo viget melius] [FRAACM 01GF].

sol.a ADJ 1 3 NOM S F POS
plur.es ADJ 3 1 NOM P C POS
plus, (gen.), pluris ADJ
more (comp. of multus); several. many;

du.orum NUM 1 2 GEN P N CARD
tempor.um N 3 2 GEN P N

もしロンガの後にブレヴィスが続くなら、それが一つか複数かによって、様々である。
もし一つなら、ロンガはテンプス二つ分であり、不完全と呼ばれる。このように:



Nisi inter illas duas, scilicet longam et brevem, ponatur quidam tractulus qui signum perfectionis dicitur, qui etiam alio nomine divisio modi appellatur; et tunc longa prima perfecta est, et brevis imperficit sequentem longam, ut hic:

[CSM18:32,2; text: Superans omnia] [FRAACM 01GF].

pon.atur V 3 1 PRES PASSIVE SUB 3 S
pono, ponere, posui, positus V
put, place, set; station;

tractulus
written stroke, tail of a letter

ali.o ADJ 1 5 ABL S N POS
nomin.e N 3 2 ABL S N

sequ.entem VPAR 3 1 ACC S C PRES ACTIVE PPL
sequor, sequi, secutus sum V DEP
follow; escort/attend/accompany; aim at/reach after/strive for/make for/seek;
support/back/side with; obey, observe; pursue/chase; range/spread over; attain

もしこれら二つ、すなわちロンガとブレヴィス、の間に、不完全化記号 signum perfectionis と呼ばれる、あるいはディヴィジオ・モディ divisio modi という別の名前でも呼ばれる、小さな垂線が置かれていないかぎりにおいて。そして、このとき(この記号が置かれているとき)は、第一のロンガは完全であり、ブレヴィスは後続するロンガを不完全化する。このように:



Si autem plures, hoc est multipliciter: aut duae, aut tres, aut quatuor, aut quinque, aut plures quam quinque. Si duae tantum, ut hic:

[CSM18:33,1; text: Eximie pater egregie] [FRAACM 01GF],

tunc longa est perfecta, nisi eam sola brevis praecedat, ut hic:

[CSM18:33,2; text: Ave, virgo regia] [FRAACM 01GF]

plur.es ADJ 3 1 NOM P C POS
plus, (gen.), pluris ADJ
more (comp. of multus); several. many;

e.am PRON 4 1 ACC S F

一方、もし(ブレイヴィスが)複数あったら、これは様々である: 二つ、あるいは三つ、あるいは四つ、あるいは五つ以上かによって。もし、ちょうど二つだったなら、このように:

このときロンガは完全である、一つのブレヴィスがそれに先行しないかぎり、このように:



Duarum autem brevium prima recta, secunda vero altera brevis appellatur.

du.arum NUM 1 2 GEN P F CARD
duo -ae o, secundus -a -um, bini -ae -a, bis NUM

brev.ium N 3 4 GEN P N

一方、二つのブレヴィスの第一のものはレクタ・ブレヴィス、二番目はアルテラ・ブレヴィスと呼ばれる。


Recta brevis est quae unum solum tempus continet;

contin.et V 2 1 PRES ACTIVE IND 3 S
contineo, continere, continui, contentus V TRANS
secure, maintain, sustain; fasten/hold in position; retain, keep safe, preserv
hinder, contain/shut in/confine; stay; restrain/hold back; comprise/form basis
keep/hold/hang together/fast; surround, enclose, contain, limit; concentrate;

レクタ・ブレヴィスはただ一つのテンプスしか含まないものである。



altera autem brevis similis est longae imperfectae in valore, differens tamen in figuratione.

一方、アルテラ・ブレヴィスは音価において不完全ロンガと同じで、にもかかわらず形態において異る。


Nam utraque sub diversa figuratione duobus temporibus mensuratur.

uterque,utraque,utrumque ADJ 1
二つのうちどちらも、両方とも

du.obus NUM 1 2 ABL P N CARD
tempor.ibus N 3 2 ABL P N

というのは、異なる形態のもとで、どちらもテンプス二つ分と計量されるからである。


Unum tempus appellatur illud quod est minimum in plenitudine vocis.

plenitudin.e N 3 1 ABL S F
plenitudo, plenitudinis N F lesser
fullness, abundance of content; thickness, fullness of shape; whole/full amoun

voc.is N 3 1 GEN S F

テンプス一つ分は、音 vox の十全性における最小であるもののことを言う。


Si vero inter praedictas duas breves ille tractus qui divisio modi dicitur apponatur, ut hic:

[CSM18:34; text: Dari, tradi, capi, flagellari]

praedict.as ADJ 1 1 ACC P F POS
praedictus, praedicta, praedictum ADJ lesser
preceding, previously named, afore mentioned; predicted, foretold, warned;

appon.atur V 3 1 PRES PASSIVE SUB 3 S
appono, apponere, apposui, appositus V TRANS
place near, set before/on table, serve up; put/apply/add to; appoint/assign;

もし、前述の二つのブレヴィスの間にディヴィジオ・モディと呼ばれるこの線が置かれているなら、このように:


tunc longa prima est imperfecta et etiam secunda; brevium autem ipsarum quaelibet erit recta: hoc tamen rarissime invenitur.

.erit V 5 1 FUT ACTIVE IND 3 S
sum, esse, fui, futurus V

rarissime ADV SUPER
rare, rarius, rarissime ADV
sparsely, thinly; at wide intervals, loosely; rarely, seldomly;


そのときは、第一のロンガは不完全であり、第二もまたそうである。一方、ブレヴィスそれ自身はどちらもレクタになるだろう。しかし、これは最も稀にしか見られない。


Si tres breves tantum inter duas longas accipiantur, ut hic:

[CSM18:35; text: Cruci corpus adap[tari]] [FRAACM 01GF]

idem quod prius habetur, nisi quod illa quae primo altera brevis dicebatur, hic in duas rectas breves separatur.

accipi.antur V 3 1 PRES PASSIVE SUB 3 P
accipio, accipere, accepi, acceptus V TRANS
take, grasp, receive, accept, undertake; admit, let in, hear, learn; obey;

primo ADV POS
at first; in the first place; at the beginning;

もし、二つのロンガの間に三つのブレヴィスが入れられているならば、このように:

前のことが同様にあてはまるが、最初にアルテラ・ブレヴィスと呼ばれていたものは、ここで二つのレクタ・ブレヴィスに分けられる。



Sed si inter primam brevem et duas sequentes divisio modi apponatur, ut hic:

[CSM18:36,1; text: Manus, pedes perforari] [FRAACM 01GF]

tunc prima longa a prima brevi imperficitur; secundarum brevium sequentium
prima fit recta, ultima vero alteratur.

sequ.entes VPAR 3 1 ACC P C PRES ACTIVE PPL
sequor, sequi, secutus sum V DEP

appon.atur V 3 1 PRES PASSIVE SUB 3 S
appono, apponere, apposui, appositus V TRANS
place near, set before/on table, serve up; put/apply/add to; appoint/assign;

secund.arum NUM 1 2 GEN P F ORD
brev.ium N 3 4 GEN P N
sequ.entium VPAR 3 1 GEN P X PRES ACTIVE PPL

fi.t V 3 3 PRES ACTIVE IND 3 S
fio, fieri, -, factus sum V SEMIDEP
be made, become; happen, take place;

しかし、もし最初のブレヴィスとそれに続く二つの(ブレヴィス)の間にディヴィジオ・モディが置かれているなら、このように:

最初のロンガは最初のブレヴィスによって不完全化される。その次に続くブレヴィスたちのうち最初のものはレクタになり、最後のものはアルテラ化される。


Et nota quod tria tempora, tam uno accentu quam diversis prolata, unam perfectionem constituunt.

accent.u N 4 1 ABL S M
divers.is ADJ 1 1 ABL P X POS
prolat.a VPAR 3 2 ABL S F PERF PASSIVE PPL

Note that three tempus, ,constitute one perfection.

また、三つのテンプスは、わかれて進められるのと同様に一つ音によっても、一つの完全を形成することに注意せよ。


Si plures quam tres, ut hic:

[CSM18:36,2; text: Dex maudie qui par [envie]] [FRAACM 01GF],

[-37-] tunc prima semper est imperfecta, nisi ei signum perfectionis addatur,
ut hic:

[CSM18:37,1; text: Gratissimum pro reatu [nostro]] [FRAACM 01GF].

もし三つより多く(ブレヴィスが)あるなら、このように:

そのときは、第一の(ロンガ)は常に不完全である。完全化記号が付け加えられない限り、このように:



Sequentium autem brevium quaelibet est recta, si in computando in ternario
numero, quo constituitur perfectio, inveniatur.

sequ.entium VPAR 3 1 GEN P X PRES ACTIVE PPL
brev.ium N 3 4 GEN P N

comput.ando VPAR 1 1 ABL S M FUT PASSIVE PPL
comput.ando VPAR 1 1 ABL S N FUT PASSIVE PPL
computo, computare, computavi, computatus V TRANS
reckon/compute/calculate, sum/count (up); take/include in reckoning; work out;

qu.o PRON 1 0 ABL S M
qu.o PRON 1 0 ABL S N

inveni.atur V 4 1 PRES PASSIVE SUB 3 S

続くブレヴィスのどれもは、もし、合計して、それによって完全が形成される、3になるならば、レクタである。


Sed si duae tantum in fine remaneant, tunc ultima earum altera brevis dicitur, ut hic:

[CSM18:37,2; text: Aceto felle potari] [FRAACM 01GF].

tantum ADV

reman.eant V 2 1 PRES ACTIVE SUB 3 P
remaneo, remanere, remansi, remansus V
stay behind; continue, remain;

altera brevis NOM??

しかし、もし、ちょうど二つが終わりに残ったなら、それらの最後のものはアルテラ・ブレヴィスになる。このように:



Si vero sola, erit recta, et ultimam longam imperfectam reddit, ut hic:

[CSM18:38,1; text: Virginum reorumque conso[latio]] [FRAACM 02GF].

もし、ちょうど一つだけ(残った)なら、それはレクタであろう。また、それは最後のロンガを不完全にする。このように:


De semibrevibus autem et brevibus idem est iudicium in regulis prius dictis.

iudici.um N 2 4 NOM S N
judicium, judici(i) N N
trial; opinion; judgement/sentence/verdict; court, judicial investigation;

regul.is N 1 1 ABL P F
regula, regulae N F
ruler, rod, bar; basic principle, rule;

dict.is VPAR 3 1 ABL P X PERF PASSIVE PPL
dico, dicere, dixi, dictus V

一方、セミブレヴィスとブレヴィスについて、前に言った規則における判別と同様である。



Sed nota semibrevium plures quam tres pro recta brevi non posse accipi, quarum quaelibet minor semibrevis dicitur, eo quod minima pars est ipsius rectae brevis, ut hic:

[CSM18:38,2; text: Mentibus vocibus] [FRAACM 02GF]

nec minus quam duas, quarum prima minor, secunda maior semibrevis appellatur.

poss.e V 5 2 PRES ACTIVE INF 0 X
accip.i V 3 1 PRES PASSIVE INF 0 X

mini.ma ADJ 1 1 NOM S F SUPER
pars N 3 3 NOM S F
pars, partis N F
part, region; share; direction; role; portion, piece; party, faction, side;

ips.ius PRON 6 2 GEN S F
rect.ae ADJ 1 1 GEN S F POS
brev.is N 3 3 GEN S M M??

nec (semibrevium) minus quam duas (pro recta brevi posse accipi)

しかし、レクタ・ブレヴィスに関して三つより多いセミブレヴィスは許容されえないことに注意せよ。これらのどれもが、ミノル・セミブレヴィス minor semibrevis と呼ばれる。それは、レクタ・ブレヴィス自身の最小の部分である。このように:

また、(レクタ・ブレヴィスに関して)二つより少ない(セミブレヴィスは許容されえないことに注意せよ)。これらの最初のものはミノル・セミブレヴィス、第二のものはマヨル・セミブレヴィス maior semibrevis と呼ばれる。



Secunda maior pro tanto dicitur, quia duas minores in se includit,
ut hic:

[CSM18:39,1; text: Sanguine lavat [stole gemine]] [FRAACM 02GF]

du.as NUM 1 2 ACC P F CARD
minor.es N 3 1 ACC P M

第二のものはこれほどに?マヨルと言われる。なぜならば、(それは)それの内に二つのミノルを含むからである。このように:



Sed si immediate duae semibreves, pro recta brevi positae, tres sequuntur, vel
e converso ut hic:

[CSM18:39,2; text: Quid plura cedit natura] [FRAACM 02GF]

tunc divisio modi inter tres et duas, vel e converso, est ponenda, ut in
praedicto exemplo apparet.


tres sequunt duas semibreves

posit.ae VPAR 3 1 GEN S F PERF PASSIVE PPL
posit.ae VPAR 3 1 DAT S F PERF PASSIVE PPL
**posit.ae VPAR 3 1 NOM P F PERF PASSIVE PPL****
pono, ponere, posui, positus V
put, place, set; station;

pon.enda VPAR 3 1 NOM S F FUT PASSIVE PPL Late
pono, ponere, posui, positus V
put, place, set; station;

しかし、もし、(一つの)レクタ・ブレヴィスについて、置かれた二つのセミブレヴィスが、三つ(のセミブレヴィス)に続かれるなら、あるいはその逆なら、このように:

そのときは、三つと二つの間に、あるいはその逆に、デォヴィジオ・モディが置かれるべきである。前述の例において明白なように。



Pro altera autem brevi minus quam quatuor semibreves accipi non possunt, ut hic:

[CSM18:40,1; text: Gaude, virgo mater Christi] [FRAACM 02GF],

nec plures quam sex, ut hic:

[CSM18:40,2; text: Ave, Maria gratia ple[n]a] [FRAACM 02GF]

eo quod altera brevis in se duas rectas includit; per quod patet quorundam mendacium, qui quandoque tres semibreves pro altera brevi ponunt, aliquando vero duas.

pat.et V 2 1 PRES ACTIVE IND 3 S
pateo, patere, patui, - V
明白である。

**mendaci.um N 2 4 NOM S N****
mendaci.um N 2 4 ACC S N
mendacium, mendaci(i) N N
lie, lying, falsehood, untruth; counterfeit, fraud;
mendac.ium ADJ 3 1 GEN P X POS
mendax, (gen.), mendacis ADJ
lying, false; deceitful; counterfeit;

一方、アルテラ・ブレヴィスについて、四つよりも少ないセミブレヴィスは許容されえない。このように:

あるいは、六つより多くも許容されえない。このように:

というのは、アルテラ・ブレヴィスはそれの内に二つのレクタを含んでいるからである。このことから、あるとき、一つのアルテラ・ブレヴィスに対して三つのセミブレヴィスを置く、またあるときには、二つを置くという人々の誤りは明白である。









[目次], [Home]